Harriet: Deja vu, all over again

 

John Fogerty, de door mij zeer bewonderde voormalige zanger/gitarist van de legendarische rockband Creedence Clearwater Revival, heeft vooruitlopend op zijn nieuwe album een single uitgebracht. De single is getiteld “It’s like deja vu (all over again)”. In het lied maakt hij een vergelijking tussen de huidige oorlog in Irak en de oorlog die de Amerikanen in de vijftiger, zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw in Vietnam voerden. Hij beschrijft hoe net als toen ook nu de bodybags gevuld met de lijken van jonge, Amerikaanse soldaten dagelijks overgevlogen worden en dat net als in Vietnam ‘day after day another Momma’s crying, she’s lost her precious child to a war that has no end’. In het refrein zingt hij hoe hij de huidige ellende allemaal al eerder gezien heeft, en niet eenmaal maar telkens weer. It’s like deja vu (all over again).

Toen ik de tekst voor het eerst hoorde, werd ik er stil van. De woorden hadden een enorme impact. Fogerty beschrijft precies het probleem waar ik al jarenlang mee worstel. Het doorlopend geconfronteerd worden met alle vormen van ellende in de wereld waarbij je het idee hebt dat je het al honderden malen eerder gezien hebt zonder dat er ook maar iets is veranderd.

Neem nu die oorlogen. Als twaalfjarige heb ik in een grijs verleden handtekeningen verzameld tegen de oorlog in Vietnam. In mijn jeugdige naïviteit dacht ik dat als je met zijn allen maar hard genoeg je best deed er vanzelf een einde aan een oorlog zou komen. Maar wat volgde er na Vietnam? Oorlogen op de Falklands, in Pakistan, Cambodja, Joegoslavië, Tjetsenië, Afghanistan etc. etc. Bij iedere nieuwe oorlog werd ik een beetje moedelozer. Murw geslagen door het zich steeds herhalende proces van geweld, verderf en ellende. En bij iedere oorlog had ik opnieuw het gevoel “it’s like deja vu (all over again)”. 

Hetzelfde geldt voor de volkerenmoorden. Steeds weer opnieuw vindt er ergens in de wereld een genocide plaats. In de tweede wereldoorlog zijn er miljoenen joden, zigeuners, zwakzinnigen en homo’s systematisch uitgemoord. Werd er daarna niet gezegd ‘Dat nooit meer’?. Maar niets is minder waar. In Srebenica werden duizenden Moslims vermoord om hun geloof. In Afrika moordden Hutu’s en Tutsi’s elkaar uit omdat ze tot een andere stam behoorden. Op de Molukken staan Christenen en Islamieten lijnrecht tegenover elkaar. In Soedan zien we momenteel weer hetzelfde gebeuren. Het systematisch uitmoorden, verkrachten en lynchen van mensen enkel en alleen omdat ze tot een ander ras, geloof of stam behoren, gaat maar door en maar door. En bij iedere beeld krijg ik weer het gevoel dat ik het zoveel malen eerder heb gezien. “It’s like deja vu (all over again)”.  

Hongersnood. Ook zo’n gebed zonder einde. Ondanks alle moderne technische hoogstandjes waar we heden ten dage over beschikken, sterven er ieder jaar tienduizenden medemensen aan zoiets banaals als het ontbreken van voedsel. Terwijl het Westen bakken vol eten naar de stort brengt, woedt er elders in de wereld een hongersnood. En ook hier lijkt de ellende zich maar te blijven herhalen. Eind zestiger jaren van de vorige eeuw spaarden schoolkinderen al zilverpapier voor de hongerige kinderen van Biafra. Daarna werd het Afrikaanse continent om de paar jaar geteisterd door een hartverscheurende en mensonterende hongersnood. De aanblik van met vliegen bedekte kinderogen zal ook bij u herkenning oproepen. In al die jaren is er helemaal niets, niente, nada, geen bal veranderd. De geschiedenis herhaalt zich en herhaalt zich. En iedere keer heb ik weer hetzelfde gevoel: “It’s like deja vu (all over again).”

Wat dat betreft maakt het niet zoveel uit of u na het journaal van gisteravond of na een herhaling van een journaaluitzending van pakweg twintig jaar geleden kijkt. Het nieuws is nog steeds hetzelfde. De hel bestaande uit oorlogen, volkerenmoorden en hongersnoden wordt eindeloos over ons uitgestort. “It’s like deja vu (all over again)”. Ik merk dat dat me, zoals reeds eerder gezegd, moedeloos maakt en - wat erger is – onverschilliger ook. En voor dat laatste schaam ik me zeer.